زن در اسلام

حضرت فاطمه (علیها السلام) از نگاه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)

سلمان فارسی می گوید: رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به من فرمود: ای سلمان، هر کس دخترم فاطمه را دوست بدارد، در بهشت در کنار من خواهد بود و هر کس او را دشمن بدارد، در آتش جهنم خواهد بود. ای سلمان، دوستی فاطمه در صد جایگاه به حال انسان سودمند است که راحت ترین این جایگاه ها عبارت است از مرگ، قبر و میزان و سنجش (اعمال) و محشر و (پل) صراط و حساب کشی. پس، هر کس که دخترم فاطمه از او راضی باشد، من از او خشنود می گردم و هر کس که من از او خشنود باشم، خدا از او خرسند خواهد بود و هر کس فاطمه از او خشمگین باشد، من بر او خشم می کنم و هر کس من بر او خشم کنم، خداوند بر او غضب می کند. ای سلمان، وای بر کسی که به فاطمه و به فرزندان و شیعیانش ظلم کند.

آن حضرت در جای دیگر می فرماید: دخترم، فاطمه سرور زنان جهان از آغاز تا پایان است. هرگاه در محرابش در پیشگاه پروردگار بزرگ و شکوهمندش می ایستد، نورش برای فرشتگان آسمان جلوه می نماید. به فرشتگانش می گوید: ای فرشتگان من، به فاطمه بنگرید که در پیشگاه من ایستاده و از ترس من عضلاتش می لرزد و با دلش به عبادت من روی آورده است. شما را گواه می گیرم که پیروانش را از آتش ایمن ساختم.

در روایت دیگری از آن حضرت آمده است: فاذا اشْتَقْتُ الی الجنة شَمَمْتُ رائحة فاطمه؛ آن گاه که مشتاق بوی بهشت می گردم، بوی فاطمه را استشمام می کنم.

از نگاه امام علی (علیه السلام)

امیرالمؤمنین به سبب احترامی که برای حضرت فاطمه (علیها السلام) قائل بود، پس از بازگشت از جنگ صفین در وصیتی درباره اموال شخصی خود فرزندان حضرت زهرا (علیها السلام) را سرپرست فرمود و چنین نوشت: سرپرستی این اموال به عهده فرزندم حسن بن علی است. اگر برای او حادثه ای رخ داد و حسین زنده بود، سرپرستی آن را پس از برادرش به عهده گیرد و کار او را تداوم بخشد. پسران فاطمه (حسن و حسین) از این اموال به همان مقدار سهم دارند که دیگر پسران علی خواهند داشت. من سرپرستی اموالم را به پسران فاطمه واگذار می کنم تا خشنودی خدا و نزدیک شدن به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و بزرگداشت حرمت او و احترام پیوند خویشاوندی پیامبر را فراهم آورم.

کَفْعَمی، دانشمند بزرگ شیعه در کتاب «مصباح»، دعایی از امیرالمؤمنین (علیه السلام) آورده شده که حضرت آن را در قنوت نمازش می خواند. او نقل کرده که آن حضرت درباره دعای مذکور فرموده است: هر کس این دعا را بخواند همانند ثواب کسی است که در کنار پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله) در بدر و احد و حُنین هزار هزار تیر به سوی دشمن پرتاب کرده است. امیرالمؤمنین (علیه السلام) در بخشی از این دعای با عظمت، مظلومیت حضرت زهرا (علیها السلام) را در قالب مناجات و دعا بازگو می کند.

از نگاه امام حسن مجتبی (علیه السلام)

سخنان و گفتارهایی که با یاد حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) بر زبان فرزندان آن حضرت جاری شده است، نشان از عظمت شخصیت او دارد و آن بزرگواران یکی از افتخارات خود را فرزندی حضرت زهرا (علیها السلام) می دانند. زیاد، فرماندار غاصب معاویه، اهانت ها و گستاخی های بی شرمانه ای نسبت به ساحت مقدس امام حسن مجتبی (علیه السلام) روا داشته بود، ولی آن حضرت در پاسخ او فقط خود را فرزند زهرای اطهر (علیها السلام) معرفی می کند و او را فرزند مادر بدکاره اش.

آن حضرت همچنین در مواقع مختلف با احتجاجات قوی دشمنان مادرش زهرا را رسوا می کرد.

آن حضرت خطاب به مغیره بن شعبه فرمود: تو بودی که فاطمه، دختر رسول خدا را مجروح کردی. تو در تحقیر رسول خدا و مخالفت با فرمان او مرتکب این جنایت شدی، در حالی که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) به ایشان فرمود: انتِ سیدة نساء اهل الجنة؛ ای فاطمه تو سرور زنان اهل بهشتی.

از نگاه امام حسین (علیه السلام)

امام حسین (علیه السلام) از کودکی به مادرش فاطمه زهرا (علیها السلام) علاقه فراوان داشت و در کنار او آرام می گرفت.

حضرت زهرا در لحظات آخر عمر شریف خود که در بستر بیماری قرار گرفته بود، ضمن سفارش امام علی (علیه السلام) برای رسیدگی به همه فرزندانش، امام حسین را مخصوص و جداگانه نام می برد. امام حسین (علیه السلام) نیز پیش از خاک سپاری مادرش، خود را روی او می اندازد و با چشمانی اشک آلود این گونه با او نجوا می کند: وای بر ما! ناراحتی ما به خاطر فقدان جدّمان محمّد مصطفی و مادرمان فاطمه زهرا (علیها السلام) هیچ گاه خاموش و برطرف نخواهد شد.

یکی از پرشورترین یادآوری های امام حسین (علیه السلام) از مادر عزیزش در لحظه بسیار حساس و سرنوشت ساز ایام حرکت به سوی کربلاست که در آن با زیباترین و شایسته ترین کلمات، طهارت و عصمت و عظمت مادر خود، حضرت زهرا (علیها السلام) را بیان می دارد. آن حضرت همچنین در روز عاشورا که هر کس با رجزخوانی، افتخارات خود را بیان می کرد، افتخار خود را حضرت فاطمه (علیها السلام) معرفی کرد و فرمود: و فاطِمُ امّی من سلالةِ احمد؛ فاطمه (علیها السلام) مادر من است که از سلاله پیامبر است.

از نگاه امام سجاد (علیه السلام)

امام سجاد (علیه السلام) همگام با پدر خود امام حسین (علیه السلام) و عمویش امام حسن (علیه السلام)، در روایات خود، مظلومیت مادرش فاطمه زهرا را برای یارانش بازگو می فرمود و آنان را از ناگواری های آن حضرت آگاه می کرد.

امام سجاد از جمله راویان خطبه فدکیه حضرت فاطمه زهرا است. امام سجاد در خطبه آتشینی که مجلس یزید را بر هم زد فاطمه زهرا را فخر خود معرفی کرد و فرمود: منّا سیدة نساء العالمین فاطمةُ البتول؛ سرور بانوان جهان، فاطمه بتول از ماست.

از نگاه امام باقر (علیه السلام)

امام باقر (علیه السلام) درباره مقام معنوی حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) فرمودند: درختی که ریشه آن رسول خدا و شاخه آن امیرالمؤمنین و نو شاخه های آن فاطمه، دختر محمد (صلی الله علیه و آله) و میوه های آن حسن و حسین (علیهم السلام) است، درخت نبوت است که روییده رحمت و کلید حکمت و معدن معرفت و جایگاه رسالت و مکان آمد و شد فرشتگان و موضع سرّ و سپرده الهی و امانتی است که بر آسمان ها و زمین عرضه شده و حرم بزرگ خدا و بیت قدیم او هستند.

امام باقر (علیه السلام) هنگامی که در بستر بیماری می افتاد، آب خنک طلب می کرد و هنگامی که آب به دستش می رسید، جرعه ای چند از آب می نوشید، سپس با صدای بلند به حدی که در بیرون خانه نیز شنیده می شد از ته دل مادرش زهرا را صدا می کرد و می فرمود: «یا فاطمه بنت محمد؛ یا فاطمه! ای دختر محمد (صلی الله علیه و آله)»، علامه مجلسی می گوید: لعل النداء کان استشفاعا بها؛ شاید آن حضرت با این ندا می خواست از حضرت زهرا (علیها السلام) شفا بگیرد.

از نگاه امام صادق (علیه السلام)

«سکونی» از یاران امام صادق (علیه السلام) می گوید: با حالت غم و اندوه به نزد آن حضرت رفتم. امام با مشاهده حالت من فرمودند: علت حزن و اندوهت چیست و چرا چنین گرفته و غمناک هستی؟ گفتم: دختری نصیبم شده است، امام فرمود: برایش چه نامی انتخاب کرده ای؟ عرض کردم: فاطمه. آن گاه امام آه عمیقی از ته دل کشید و سه بار این نام را به یاد مادرش تکرار نمود و سپس به من فرمود: پس حال که چنین نامی بر دخترت نهاده ای مبادا هرگز او را مورد شتم و ضرب قرار دهی. نام او نامی عزیز و محترم است. تو نیز همواره احترام نامش را داشته باش.

بانوی دو عالم، حضرت زهرا (علیها السلام) پس از شهادت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) تمام غم ها و دردها را در حمایت از ساحت مقدس ولایت به جان خرید و همچون شمعی در اندک زمان سوخت و آب شد. آن مادری که امام صادق (علیه السلام) در توصیف حال غم انگیز او بعد از فراغ پدر گرامی اش چنین می فرماید: لزمت الفراش و نَحَلَ جسمها و زاب لَحْمُها و صارت کَالْخیال؛ بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله) حضرت زهرا (علیها السلام) مدام در بستر افتاده بودند و جسم ایشان ضعیف و ناتوان گشته و گوشت بدنشان آب شده بود و (از شدت غم و غصه) همچون شبهی شده بود.

از نگاه امام کاظم (علیه السلام)

امام کاظم (علیه السلام) از پدرش روایت کرد که رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در حال احتضار انصار را خواست و به آنان فرمود: ای گروه انصار! وقت جدایی فرا رسید. بدانید که خانه فاطمه خانه من است. هر که حرمت او را هتک نماید، به تحقیق حرمت پرده خداوند را هتک کرده است.

عیسی از یاران امام کاظم (علیه السلام) می گوید: آن حضرت در این هنگام بقیه سخنش را قطع کرد و بسیار گریست و سپس سه بار فرمود: هَتَکَ و اللّه حجابُ اللّه؛ به خدا قسم که حرمت پرده خدا را هتک کردند. به خدا قسم که حرمت پرده خدا را هتک کردند.امام کاظم در روایت دیگری فرمودند: انّ فاطمة صدیقة شهیدةٌ؛ فاطمه صدیقه شهیده است.

از نگاه امام رضا (علیه السلام)

دو نفر از یاران امام رضا (علیه السلام) می گویند: نزد آن حضرت رفتیم. او در سجده بود و سجده اش را طولانی کرد. سپس سرش را بلند کرد، عرض کردیم: سجده را طولانی کردید؟ فرمود: هر که این دعا را در سجده شکر بخواند همچون مجاهدان روز بدر در کنار رسول خدا (صلی الله علیه و آله) پاداش دارد. گفتیم آن را بنویسیم. فرمود: بنویسید و هرگاه سجده شکر به جای آوردید این گونه بگویید و حضرت دعا را ذکر کرد و از جمله در این دعا آمده «... آن دو رسولت را به مسخره گرفتند و فرزند پیامبرت را کشتند...» و این گونه مظلومیت مادرش را بیان نمود.

یکی از فضلای حوزه که مشکل بزرگی برایش پیش آمده بود، برای زیارت و توسل به حضرت رضا عازم حرم می شود. از قضا به علامه طباطبائی بر می خورد که ایشان هم عازم حرم است، بلافاصله به طرفش رفته و با چشمی پر اشک و دلی پرسوز از ایشان می خواهد تا دعایی به او بیاموزد که حاجتش روا شود. علامه نگاهی مهربان به چهره و حالت او می کند، آنگاه می گوید: فرزندم، وقتی وارد حرم می شوی، یکی از مؤثرترین و بهترین دعاها این است که حضرت را به مادرش زهرا (علیها السلام) قسم دهی که حاجت تو را از خدا بخواهد. چون حضرت به مادرش زهرا (علیها السلام) علاقه فراوان و ارادت خاص دارد و سوگند دادن به مادر محبوبش بسیار مؤثر خواهد افتاد. او می گوید: با شنیدن این سخن سخت متأثر شدم و لرزه ای تمام وجودم را در بر گرفت. این توسل و قسم دادن همان و به مقصود رسیدن همان.

از نگاه امام جواد (علیه السلام)

یکی از یاران امام رضا (علیه السلام) می گوید: نزد علی بن موسی الرضا (علیه السلام) بودم که حضرت جواد را آوردند. او کم تر از چهار سال سن داشت. دستش را به زمین زد و سرش را به سوی آسمان بلند کرد و مدتی دراز فکر کرد. حضرت رضا (علیه السلام) به او گفت: فدایت شوم، چرا این قدر تفکرت طول کشید؟ فرمود: درباره آنچه با مادرم فاطمه کردند می اندیشیدم. سپس حضرت جواد از عقوبت عاملات آن جنایت سخن گفت.

یکی از یاران امام جواد (علیه السلام) نیز می گوید: به حضرت عرض کردم، تصمیم گرفته بودم به نیابت از شما و پدرتان طواف کنم، ولی به من گفتند: به نیابت از اوصیا طواف نمی کنند، حضرت فرمود: چرا، هر چه می توانی طواف کن، جایز است. سه سال بعد دوباره به حضرت عرض کردم: پیشتر از شما درباره طواف به نیابت از شما و پدرتان اجازه گرفتم، و طواف بسیار کردم. سپس چیزی بر دلم افتاد و به آن عمل کردم. پرسید چه بود؟ گفتم: یک روز از جانب رسول خدا (صلی الله علیه و آله) طواف کردم. حضرت سه بار فرمود: درود خدا بر پیامبر (صلی الله علیه و آله). سپس روز دوم به نیابت از امیر المؤمنین (علیه السلام) ، روز سوم امام حسن (علیه السلام)، روز چهارم امام حسین (علیه السلام)، تا روز نهم به نیابت از پدرت، علی بن موسی الرضا (علیه السلام) و روز دهم به نیابت از شما.

اینان کسانی اند که به ولایتشان معتقدم. حضرت فرمود: در این صورت به دینی معتقدی که خدا جز آن را از بندگانش نمی پذیرد. عرض کردم: گاهی هم از سوی مادرتان حضرت فاطمه (علیها السلام) طواف کرده ام، گاهی هم نه، حضرت فرمود: اِسْتَکْتِر من هذا فانه افضلُ ما انتَ عامِلُه ان شاء اللّه؛ این را بیشتر انجام بده، این برترین کاری است که انجام می دهی ان شاءاللّه.

قلب امام نهم، حضرت جواد (علیه السلام) از مهر و محبت مادرش حضرت زهرا (علیها السلام) لبریز بود. آن حضرت هر روز ظهر در مدینه به مسجد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) می آمد و صلوات و درود بر پیامبر (صلی الله علیه و آله) می فرستاد و مشام جان خویش را از یاد جد بزرگوارش معطر می ساخت، سپس به سراغ خانه مادرش فاطمه زهرا (علیها السلام) که در نزدیکی قبر پیامبر بود، می رفت و در نهایت ادب و احترام، ابتدا کفش ها را از پا در می آورد و آنگاه با دلی سرشار از شور و اشتیاق وارد آن خانه کوچک و نورانی می شد و در آنجا به نماز و دعا می پرداخت.

یاد حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) هیچ وقت در دل مبارک حضرت جواد (علیه السلام) فراموش نمی شد؛ به گونه ای که در ازدواج آن حضرت، احترام وی به مادرش و برتر دانستن او از همه زنان عالم بیشتر نمایان می شود. امام جواد (علیه السلام) داماد خلیفه وقت، مأمون عباسی شده بود. به این سبب در وصلت با ام فضل، دختر خلیفه، انتظار می رفت هزاران درهم و دینار مهریه دختر خلیفه شود، ولی آن حضرت به خاطر علاقه و احترام فراوانی که برای مادرش فاطمه زهرا (علیها السلام) قائل بود، حاضر نشد مهریه همسرش بیش از پانصد درهم مساوی مهریه حضرت زهرا (علیها السلام) تعیین گردد.

از نگاه امام هادی (علیه السلام)

امام هادی (علیه السلام) در روایتی فرمودند: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموده است: «انّما سُمّیت ابنتی فاطمه لانّ اللّه عزّوجل فطمها و فَطَمَ من اَحَبّها من النار؛

فاطمه بدان دلیل فاطمه نامیده شد که خداوند عزّوجل، او و دوستانش را از آتش جهنّم به دور نگه می دارد».

از نگاه امام عسکری و امام زمان (علیهم السلام)

پیشوایان معصوم الگویی برای دیگر مردم هستند ولی حضرت فاطمه زهرا (علیها السلام) با داشتن فضایل بی کران، حجت و الگویی برای امامان بوده است. امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند: «نَحن حجج اللّه علی خلقه و جدّتنا فاطمة حُجّةُ علینا؛ ما حجت های خدا بر بندگان هستیم و جدّه ما فاطمه، حجت بر ماست». امام زمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز در روایتی فرمودند: «انّ لی فی ابنة رسول اللّه اسوةٌ حسنة؛ دختر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) برای من الگو و سرمشقی نیکو است».

فاطمه محمدی ، مجله شمیم یاس