درس هایي از فاطمه(س) براي زنان
قناعت، سادگي و شکرگزاري
یک زن مسلمان در پرتو تعالیم قرآن و اهل بیت(ع) همواره زي سادگي و ساده زیستي را نصب العین خود قرار داده، و تمام همت خود را براي تربیت فرزندان صالح و حرکت به سوي کمال قرار مي دهد؛ چرا که دلدادگي به دنیا و مظاهر فریبنده آن حضرت زهرا(س) جلوه اي کامل از تمام کمالاتي است که یک زن در طول حیات خود ممکن است به آن نائل شود مانع رشد و ترقي معنوي و کمال انساني است. زني که فقط به دنبال تشریفات، دنیاگرایي و زندگي شاهانه و اشرافي و لباس هاي آن چناني باشد، نمي تواند به اهداف والاي زندگي پاک معنوي دست یابد و فرزنداني شایسته تربیت کند. به همین جهت، حضرت زهرا(س) با این که دختر بزرگ رهبر جهان اسلام بود و مي توانست از موقعیت خود بهره برداري مادّي بکند، امّا چنین نکرد. سلمان فارسي مي گوید: روزي حضرت فاطمه(س) را دیدم که چادري ساده بر سر داشت. با تعجب عرضه داشتم: عجبا! دختران پادشاهان ایران و قیصر روم بر کرسی هاي طلایي مي نشینند و پارچه هاي زربافت و اشرافي به تن مي کنند؛ امّا دختر رسول خدا(ص) که عظمت و جلالتش از همه آن ها بالاتر و بیشتر است، نه چادرهاي گران قیمت بر سر دارد و نه لباس هاي فاخر و زیبا! حضرت زهرا(س) فرمود: یَا سَلْمَانُ اِنَّ اللَّهَ ذَخَّرَ لَنَا الثِّیَابَ وَ الْکَرَاسِي لِیَوْمٍ آخِرٍ؛ اي سلمان! خداوند[بزرگ] لباس هاي[زینتي] و تخت هاي[طلایي] را براي ما در روز قیامت ذخیره کرده است.» حضرت فاطمه(س) آن گاه به محضر رسول خدا(ص) آمد و عرض کرد: «یا رسول الله! سلمان از لباس ساده من تعجب کرد. قسم به خدایي که تو را به رسالت در راه حق بر انگیخت! من و همسرم علي(ع) همواره زندگي ساده را پیشه خود کرده ایم. فرش خانه ما پوست گوسفندي است که روزها شترمان بر روي آن علف مي خورد و شب ها بر روي آن مي خوابیم و بالش ما چرمي است که از لیف خرما پر شده است.» هم چنین روزي رسول خدا(ص) وارد منزل حضرت زهرا(س) شد و دخترش را مشاهده کرد که روي زمین نشسته، با یک دست فرزندش را در آغوش گرفته، شیر مي دهد و با دست دیگر با آسیاب دستي گندم ها را آرد مي کند. از دیدن زندگي ساده، امّا گرم و پرعاطفه حضرت فاطمه(س) اشک در چشمان رسول خدا(ص) حلقه زد و فرمود: یَا بِنْتَاهْ تَعَجَّلِي مَرَارَةَ الدنیا بِحَلاوَةِ الْآخِرَةِ؛ دخترم! مشکلات دنیا را به یاد شیریني[و حلاوت زندگي در] جهان آخرت بر خود هموار ساز و تحمل کن!» حضرت فاطمه(س) نیز عرضه داشت: «یَا رَسُولَ اللَّهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَي نَعْمَائِهِ وَ الشُّکْرُ لِلَّهِ عَلَي آلَائِهِ؛ اي رسول خدا! حمد و سپاس خداوند را در مقابل این همه نعمتي که به ما داده است.» البته ساده زیستي یک بانوي مسلمان به این معني نیست که ژولیده و آلوده و بد لباس زندگي کند؛ بلکه سادگي او باید توأم با پاکي و تمیزي باشد.
کار و تلاش و خیرخواهي
یک زن با ایمان همواره در راه احیاي ارزش هاي الهي و پیشرفت جامعه و خانواده اش تلاش مي کند و حضرت زهرا(س) نمونه بارزي از بانوان پر تلاش در طول تاریخ است. آن حضرت علاوه بر تلاش هاي معنوي در عرصه هاي عبادت و تقوا، در مورد خانواده و فرزندانش نیز الگویي تمام عیار مي باشد. کار شبانه روزي براي تعالي و استحکام خانواده، تربیت و پرورش فرزندان شایسته، آموزش علم براي تشنگان دانش، ایراد خطابه و روشنگري مردم در صحنه اجتماع و در یک کلام حرکت با تمام وجود به سوي رشد و کمال از ویژگی هاي بارز آن بانوي بانوان عالم است. حضرت زهرا(س) در گزارشي که در مورد کوشش هایش در خانه و خانواده اش براي رسول خدا(ص) بیان مي کند، چنین مي فرماید: «لَیْلَتِي جَمِیعاً اُدِیرُ الرَّحَي حَتَّي اُصْبِحَ وَ اَبُو الْحَسَنِ یَحْمِلُ حَسَناً وَ حُسَیْنا؛ شب تا صبح به آرد کردن گندم مشغول بودم، در حالي که ساده زیستي یک بانوي مسلمان به این معني نیست که ژولیده و آلوده و بد لباس زندگي کند؛ بلکه سادگي او باید توأم با پاکي و تمیزي باشد. ابوالحسن[فرزندانم] حسن و حسین(ع) را نگه داري مي کرد.»
مهمان نوازي
پذیرایي از مهمان از زیباترین آموزه هاي دین ماست. و این مهمان نوازي را که یکي از این اوصاف بزرگوارانه است، به شکلي زیبا و شایسته مي توان در سیره حضرت زهرا (س) به نظاره نشست. روزي حضرت علي(ع) مهماني را به همراه خود به منزل آورد و از حضرت زهرا(س) پرسید: «آیا غذایي در منزل داریم که این مهمان گرسنه را سیر کنیم؟» حضرت زهرا(س) با کمال بزرگواري فرمود: «مَا عِنْدَنَا إِلَّا قُوتُ الصِّبْیَةِ وَ لَکِنَّا نُوءْثِرُ بِهِ ضَیْفَنَا؛ در خانه ما فقط به اندازه خوراک یک دختر بچه است؛ امّا[امشب] ایثار کرده، [گرسنگي را تحمل مي کنیم و] این مقدار غذا را به مهمان مي بخشیم.»
تواضع و همدلي با شوهر
از دیگر ویژگی هاي یک بانوي مسلمان، همراهي و همدلي با شوهر است. او براي گرم نگه داشتن کانون خانواده، و استحکام روابط بین اعضاي خانواده، همواره کنار همسر و پشتیبان و حامي اوست. امام باقر(ع) فرمود: علي(ع) و فاطمه زهرا(س) براي همدلي بیشتر در نظام خانواده به حضور رسول خدا(ص) رفتند تا رهنمودي بگیرند. رسول خدا(ص) حضرت فاطمه(س) را به کارهاي درون خانه گماشت و کارهاي بیرون را به علي(ع) واگذار کرد. بعد از این رهنمود شایسته، حضرت زهرا(س) با خوشحالي اظهار داشت: «فَلَا یَعْلَمُ مَا دَاخَلَنِی مِنَ السُّرُورِ إِلَّا اللَّهُ بِإِکْفَائِی رَسُولُ اللَّهِ (ص) تَحَمُّلَ رِقَابِ الرِّجَالِ؛ جز خداوند متعال کسي نمي داند که از این تقسیم کار چقدر خوشحال شدم؛ زیرا رسول خدا(ص) مرا از انجام کارهایي که مربوط به مردان است، بازداشت.» حضرت زهرا(س) چنان به همسر گرامي خود علاقه مند بود و با آن حضرت همدلي داشت که بعد از وقایع تلخ ماجراي سقیفه و فدک که دل زهرا(س) را شکستند و به خانه اش حمله کردند، آن گاه که حضرت علي(ع) وارد منزل شد و فرمود: «فاطمه جان! ابوبکر و عمر در پشت در اجازه ملاقات مي خواهند؟ نظرت در این باره چیست؟ حضرت با آن همه خون دلي که از آنان داشت با کمال تواضع فرمود: «الْبَیْتُ بَیْتُکَ وَ الْحُرَّةُ زَوْجَتُکَ افْعَلْ مَا تَشَاءُ؛[علي جان!] خانه خانه توست و من همسر تو هستم؛ هر آن چه مي خواهي انجام بده!»
مهم ترین راز موفقیت در همسرداري
از امتیازات یک بانوي مسلمان توفیق او در امر همسرداري است. اگر در میان زن و شوهر، یکي از آنان فداکاري و عفو و گذشت بیشتري داشته باشد، مطمئنا کار به مشاجره و نزاع خانوادگي منجر نخواهد شد. بنابراین، کم توقع بودن، گلایه نکردن و صبر و استقامت در سختی هاي زندگي توسط زنان با ایمان مي تواند کمک شایاني به استحکام ارکان خانواده بکند. فرازي از زندگي و سخن حضرت زهرا(س) در این زمینه راه کار جالبي براي همسران شایسته مي باشد. در یکي از روزهاي پر مشقت، غذا در منزل امام علي(ع) و حضرت زهرا(س) کمیاب شده بود. امام از همسرش پرسید: «فاطمه جان! غذایي داري که مقداري تناول کنیم؟» فاطمه(س) پاسخ داد: سوگند به آن خدایي که مقام و عظمت تو را بالا برد! سه روز است که غذاي کافي در منزل نداریم و مقدار اندکي هم که داشتیم به شما بخشیدم و خودم رنج گرسنگي را تحمل کردم.» امام علي(ع) فرمود: چرا به من کار شبانه روزي براي تعالي و استحکام خانواده، تربیت و پرورش فرزندان شایسته، آموزش علم براي تشنگان دانش، ایراد خطابه و روشنگري مردم در صحنه اجتماع و در یک کلام حرکت با تمام وجود به سوي رشد و کمال از ویژگی هاي بارز آن بانوي بانوان عالم است اطلاع ندادي؟» حضرت زهرا(س) پاسخ داد: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) نَهَانِی أَنْ أَسْأَلَکَ شَیْئاً فَقَالَ لَا تَسْأَلِی ابْنَ عَمِّکِ شَیْئاً إِنْ جَاءَکِ بِشَیْءٍ عَفْواً وَ إِلَّا فَلَا تَسْأَلِیهِ؛ رسول خدا(ص) مرا نهي فرموده است که از تو چیزي بخواهم و به من سفارش کرده که: از پسر عمویت چیزي درخواست نکن! اگر خودش چیزي آورد، بپذیر وگرنه خودت درخواست نکن!»
پاسدار حریم عفت و حیا
حضرت زهرا(س) از زیباترین درس هایي که به بانوان آموخت، حفظ عفت و عصمت و حجاب بود. روزي مردي نابینا براي ورود به منزل علي(ع) اجازه خواست. حضرت زهرا (س) با ورود وي به پشت پرده رفت و حجاب خود را کامل کرد. رسول خدا(ص) که در آن جا حضور داشت، پرسید: «دخترم! او که نابیناست و تو را نمي بیند، چرا پشت پرده رفتي و حجاب خود را کامل کردي؟» حضرت فاطمه(س) پاسخ داد: «إِنْ لَمْ یَکُنْ یَرَانِی فَإِنِّی أَرَاهُ وَ هُوَ یَشُمُّ الرِّیحَ؛ اگر او مرا نمي بیند، من او را مي بینم و او بو[ي زن نامحرم] را حس مي کند.» رسول خدا(ص) فرمود: «أَشْهَدُ أَنَّکِ بَضْعَةٌ مِنِّی؛ گواهي مي دهم که تو پاره تن مني.» بنابراین، بانوان محترم باید به مسأله محرم و نامحرم با تمام وجود دقت کرده، آن را رعایت کنند؛ چرا که در صورت عدم رعایت، فرجام ناشایست آن دامنگیرشان خواهد شد. اساسا امنیت اخلاقي جامعه در گرو حفظ حریم زنان و مردان نامحرم است. حفظ ایمان، آرامش دروني، سلامت جسماني، استحکام بنیان خانواده ها، عزت و سربلندي جامعه و جلوگیري از بزهکاری ها و مفاسد متعدد اخلاقي از جمله دستاوردهاي حفظ حجاب و رعایت حریم زنان از معرض دید نامحرمان مي باشد. به همین جهت، رسول خدا(ص) طبق فرمان الهي دستور داد که: «بِاَعِدُوا بَیْنَ اَنْفاسِ النِّساءِ وَ اَنْفاسِ الرِّجالِ؛ میان زنان و مردان[نامحرم] فاصله ایجاد کنید!»
بالاترین ارزش
از منظر حضرت زهرا(س) نزدیک ترین حالات زن به خداوند متعال هنگامي است که خود را از دید نامحرمان دور نماید و در منزل خود به خانه داري و تربیت فرزند و پذیرایي از همسر خود بپردازد. امام صادق(ع) به نقل از حضرت فاطمه(س) در این باره فرمود: «أَنَّ أَدْنَي مَا تَکُونُ مِنْ رَبِّهَا أَنْ تَلْزَمَ قَعْرَ بَیْتِهَا، نزدیک ترین حالات یک زن به خداوند متعال زماني است که در منزل مي ماند[و به امور خانه داري و تربیت فرزند مي پردازد].» آري، یک زن مسلمان هرگز فرمان خداوند متعال را در مورد حفظ عفت و عصمت خود فراموش نمي کند و در طول زندگي حجاب خود را همانند گوهري گرانبها پاسداري مي کند.
این سخن معروف حضرت زهرا(س) که ضامن پایداري جوامع و مایه استحکام خانواده هاست، همواره باید در معرض دید بانوان مسلمان به ویژه دختران جوان باشد که فرمود: «خَیْرٌ لِلنِّسَاءِ أَنْ لَا یَرَیْنَ الرِّجَالَ وَ لَا یَرَاهُنَّ الرِّجَالُ؛ بهترین و نیکوترین عمل زنان آن است که[بدون ضرورت] مردان[نامحرم] را نبینند و مردان [نامحرم] نیز آنان را ننگرند.» خوشبختي و سعادت زن و جامعه بهترین و نیکوترین عمل زنان آن است که[بدون ضرورت] مردان[نامحرم] را نبینند و مردان[نامحرم] نیز آنان را ننگرند در همین جمله نهفته است که تا مي تواند از نامحرمان دوري کند و کمترین ارتباط را با آنان داشته باشد؛ امّا متأسفانه در عصر ما شیاطین وسوسه گر و دشمنان اسلام تلاش مي کنند به هر وسیله و عنواني زنان مسلمان را از هویت خود جدا کنند و به مجامع عمومي و معرض دید نامحرمان بکشانند و به این وسیله آنان را از اهداف اصلي خلقت شان بازدارند. فرانس فانون نویسنده فرانسوي مي گوید: «نیروهاي اشغالگر در کشور مسلمان الجزائر مأموریت داشتند تا هویت و اصالت فرهنگي ملت الجزائر را نابود سازند و در این راه حداکثر کوشش خود را بر تخریب مسئله حجاب و چادر زنان متمرکز کرده بودند؛ زیرا آن را نشانه مهم اصالت ملي زنان الجزائري تلقي مي کردند. از دیدگاه استعمارگران هجوم به تار و پود جامعه اسلامي الجزائر ابتدا باید از تحت تأثیر قرار دادن زنان آغاز مي شد. دستگاه استعماري فرانسه براي مبارزه با حجاب زنان و بیرون کشیدن آنان از کانون خانواده، مبالغ هنگفتي را اختصاص داده بود. آن ها بر این باور بودند که حجاب زن سدّ محکم و دژ عظیمي در برابر نفوذ غربی هاست. هر چادري که کنار گذاشته شود، افق جدید و گام بلندي در تسلط استعمارگران بر کشورهاي اسلامي است. پس از دیدن هر زن مسلماني که حجاب را کنار گذاشته است، امید تسلط آنان ده برابر مي گردد. با هر چادري که رها مي گردد، گویي جامعه اسلامي براي پذیرش و تسلیم در برابر استعمارگران آماده تر مي شود.»
نوشته کریم تبریزي، سايت حوزه
